گور خونین شهدا بتو آواز دهد

آتشی را که فروزان شده خاموش مکن

ما به امید وفای تو سپردیم دل جان

دوستان را مبر از یاد فراموش مکن

غازی امان الله بعد از اعلان استقلال در28 ماه اسد سال 1298 هجری شمسی طبق آرزوی میلیونها مردم که بخاطر آزادی و رهائی از ظلم و ستم متجاوزین بریتانیائی جانهای شیرین خود را قربانی نموده بودند دست به یک سلسله اصلاحات اساسی و بنیادی زد که طور مختصر از آن یادآور میشوم.

نظر به شهادت تاریخ شاه امان الله خان غازی بعد از اعلان استقلال به تاریخ 28 اسد 1298 بر علاوه تحکیم روابط با دول خارجی دست به ریفورم های اقتصادی فرهنگی و اجتماعی زده برای پیشه وران، باغداران، دهقانان، تحمیلات سابق را سبک ساخت، جمع آوری مالیات جنسی، حواله غله، خریداری آذوقه اجباری، اجاره داری جمع آوری مالیات را دولتی را به واسطه ملک ها و فیودالها تشکیل قریه داری، اخذ جمع آوری مالیات مواشی شمار ناشده کار اجباری، بیگار تکس های متعدد بازار پیشه وران و امثال آنرا همه لغو کرد. مالیات ارضی نقدی معین شد و تمام افراد مالیه دهنده مستقیما و بدون ملاحظه خان و ملک با دفاتر مالی دولت مربوط گردید، دولت مایحتاج خود را به پول نقد خوش به رضا میخرید. غرض جمع آوری مالیات مواشی شمارناشده قانون بنام محصول مواشی وضع گردید، برای جمع آوری تحصیل مالیات در سال 1923 قانون وضع منتشر گردید در حالیکه در سال 1922 بیشتر از یکسال قانون تشویق صنایع پاس شده از راه ریفورم مالیات رشد صنایع تشویق گردید. همچنین برای تقویه تولید قانون"تقاوی" وضع گردید.

تجارت نیز ساحه وسیع تری یافت، گمرکات متعدد داخلی لغو شد، در نتیجه انکشافات سرمایه داری تسریع گردید، محاکم شرعی معاملات تجارتی بوجود آمد، شرکت های تجارتی تنویرات، موتر، ادویه بنامهای رفقای افغان، اتحاد افغان قمر ضیا، جرمنی، با تجارت خانه شوروی در کابل تأسیس گردید با دولت انگلیس قرارداد تجارتی امضاء شد، نمایندگان تجارتی افغانستان و قونسلگری ها و وکلای تجارت به تسهیل تجارت مؤظف گردید، دولت شرکت هایی را بنام امانیه بساخت، دولت غرض تورید فابریکه های عمده و تورید خط آهن برآمد.

در لویه جرگه 1307 توضیح نمود که دولت برای تهیه یک فابریکه ترمیم طیارات داخل اقدام است، برعلاوه فابریکه موجود یک فابریکه دیگری را برای ساختن باروت ایجاد میکند، دولت با شرکت های جرمنی و فرانسوی قراردادهایی بست، طبق آن در ده سال خط آهن از جنوب افغانستان به شمال تمدید میگردید. بخاطر سروی آن چهار تن فرانسوی به کابل آمد به قندهار رفت، تمدید تلگراف و تیلفون بین ولایات کشور زیر دست گرفته شد. استیشن های برق در پغمان، جلال آباد و قندهار زیرکار گرفته شد به فابریکه های چرمگری باروت سازی، سمنت، گوگرد سازی برق داده شد. کارخانه های ترمیم موتر پرزه سازی، صابون سازی، عطریات، نختابی، پارچه بافی، نجاری، یخ سازی، پنبه و روغن کشی در ولایات قندهار، مزار و هرات تأسیس گردید.

اعمار فابریکه های قندسازی، نساجی، نخی، جیم، دکمه سازی، حفظ میوه، مسکه، پنیر سازی، آبکشی، تیل خاک کشی، پوسته هوائی بین کابل مزار، شوروی، ایران، ترکیه مدنظر گرفته شد، بند آب غازی و بند آب سراج غزنی تکمیل شد. بستن آب چمکنی و تکمیل بند ارزاق روی دست گرفته شد. دولت در معاملات تجارت حق مساوی را از دولت جرمنی و حق ترانزیت را از دولت پولند حاصل کرد و برای عقد قراردادهای تجارت با مسکو و برلین داخل مذاکره شد.

غرض قراردادهای دیگر در رابطه به معادن لاجورد بدخشان نفت هرات، تأسیس یک فابریکه تباشیر، مرمر، گل سفید، رنگهای مختلف، ذوب آهن، انکشاف معادن آهن، ذغال، گوگرد، سرب، سنگ ریشه ابرک، پروگرامی را روی دست گرفت و برای اداره تنظیم جنگلات پاکتیا، اسمار و غیره تزئید نسل اسپ، تعمیم نسل قره قل و رشد پیله وری پلانی را طرح کرد و در کابل نمایشگاه صنایع ملی دایر گردید و لباس از پارچه های وطنی برای مامورین دولت اجباری گردید و شخص امان الله از پارچه های وطنی برای خود لباس میساخت و در نتیجه آن عایدات سالانه بیشتر از دو چند گردید. دولت شاه امان الله بر علاوه انجام اصلاحات فوق الذکر و رسیدگی در مورد مقاولات و معاهدات با خارجی در رابطه به قضا قوه اجرائیه، امور نظامی، مقننه، صحی، تنویر شهر کابل، اساس گذاشتن شهر جدید دارالامان، امور فرهنگی، دینی، معارف، ملکی، ایجاد فضای سیاسی، سفرها در داخل و خارج کشور، مساعد نمودن روابط دوستی بین ملیت های با هم برادر بخاطر تقویه وحدت ملی کارهای ارزنده و حیاتی را در آن زمان انجام داده از همین لحاظ بود که شاه امان الله در جریان سفری که در ماه دسمبر 1927 از کشورهای هند، مصر، ایتالیا، فرانسه، بلجیم، سویس، جرمنی، بریتانیه، پولند، شوروی دیدن کرد، کشورهای اروپائی وی را به حیث قهرمان مبارزه راه آزادی خواهان ترقی و شکست دهنده امپراطوری انگلیس پذیرائی نمودند.

تحولات و رشد انکشاف و اتخاذ تصامیم خردمندانه و عالمانه فوق الذکر یکبار دیگر سبب گسترش خشم سران بریتانیای وقت و نوکران زرخریدشان سد بزرگی در مسیر شاهراه ترقی و تعالی کشور و خواستهای عظیم شهروندان راه آزادی و ملت ستمدیده کشور ما گردید.

آنها توانستند نظر به شهادت تاریخ با نصب افراد دلخواه خویش بزرگترین جنگهای خونین و برادرکشی را بین ملیت های با هم برادر شعله ور خصومت های را ایجاد نمایند، تا هنوز مردم ما جنایات خونین را که محمدگل خان مؤمند و هاشم خان صدراعظم وقت و سایر همکاران شان به هدایات باداران بریتانوی خویش بالای میلیونها مردم این سرزمین انجام داده اند در خاطره ها باقیست، در حالیکه زخم های خونین میلیونها خانواده مرحم گزاری نگردیده بود که اداره استخباراتی کشورهای منطقه و جهان با تحمیل نمودن جنگ اعلان ناشده از خارج بزرگترین خسارات و جنایات بزرگ دیگری را برای مردم و ملت روا داشته به قیمت هزاران میلیارد ثروت های مادی و معنوی کشور ما را غارت به کشور پاکستان انتقال دادند با تأسف هنوز هم ادامه دارد، بعد از هجوم 43 کشور و سپری شدن نود و چهار سال از استرداد استقلال کشور به نسبت اتخاذ تصامیم غیرواقعی پا در هوا و عدم صداقت به وعده های داده شده کشورهای فوق الذکر هنوز هم کشور ما در جمله فقیرترین، فاسدترین و بزرگترین تولید کننده مواد مخدر جهان محسوب شده بیش از چهل فیصد در زیر خط فقر زیست مینمایند با وجود سرازیر شدن قریب به نود میلیارد دالر در زندگی ده ها میلیون مردم تغیرات رونما نگردیده بلکه نسبت به سوابق خرابتر شده سیل خون در کشور جاریست، بیش از یک میلیون تن به مواد مخدر مبتلا بوده قریب هفتاد فیصد مردم به امراض روانی و فزیکی مبتلا هستند. طبابت به تجارت مبدل شده مردم در هیچ نقطه کشور احساس مصئونیت کرده نمیتوانند راه اندازی انتخابات ریاست جمهوری، شوراهای ولایتی، پارلمانی، دوره های گذشته با تقلب گسترده سبب ایجاد حکومت نامشروع و تشدید بحران ها در عرصه های مختلف گردید. گسترش فرهنگ معافیت دامن زدن خشونت های خانوادگی، خصومت های قومی، لسانی، مذهبی، سمتی، تنظیمی، حزبی نیز از عواملی اند در گسترش بحران های خونین اثر گذار میباشد، از همین لحاظ است بازیگران و مسئولین مقامات ذیصلاح یکبار دیگر بخاطر پوشاندن حقایق و جنایات خونین فوق الذکر صرف با گذاشتن دسته های گل در مینار استقلال و ارسال پیام های تبریکیه روح روان شهدا راه آزادی، استقلال و وطن را میخواهند شادمان سازند تا بتوانند سالهای دیگر با اغفال مردمان سراسر جهان و کشتارهای خونین به اعمال غارتگرانه خویش ادامه دهند.

مردم و آگاهان امور را عقیده برآنست که نمیتوان با گذاشتن دسته های گل و ارسال پیام های تبریکیه خواست های واقعی شهدا و میلیونها مبارزین راه آزادی و وطن را برآورده ساخت. بخاطر رسیدن به همچو اهداف بزرگ انسانی و اسلامی و بیرون رفت از وضع خونین موجود وقت آن رسیده که تمام نیروهای سالم اندیش، ترقی پسند، تحول طلب، دست اتحاد و دوستی را غرض انسجام در یک جبهه وسیع بخاطر مساعد نمودن زمینه انتخابات شفاف، آزاد، دموکراتیک، ریاست جمهوری، پارلمانی، شوراهای ولایتی، شاروالی ها که در سال های آینده پیشرو است بسوی هم دراز نمایند، در غیر از آن با انجام کارهای نمایشی و فرمایشی نمیتوان از این وضع بیرون رفت و خواستهای شهدای راه استقلال آزادی وطن و ده ها میلیون مردم ما را برآورده ساخت.